Mijn cliënt gelooft in djins: Ik ook.

Door: Fatma Geneidi

‘Maar wat denk je dan dat het is wat je ziet?’ vraag ik aan Selma. Ik weet het niet. Ze kijkt me aan en zegt, misschien is het wel een djin. Op dat moment klapt de kamerdeur open. We schrikken allebei even.

‘Weet je Selma, dit is eigenlijk precies waar we het de vorige keer over hadden. Je kan verschillende verklaringen of gedachten hebben. Die beïnvloeden dan weer hoe je je voelt en ook hoe je je gaat gedragen.’ Selma kijkt me aan en knikt. Haar ogen zijn aan het zoeken naar de link tussen mijn uitleg en de situatie. ‘Dus Selma je denkt dat de deur misschien openging door een djin? Wat voor gevoel krijg je als je dat denkt?’ Selma antwoordt dat ze er een naar gevoel van krijgt en bang wordt. ‘Aha, dan durf je misschien ook niet alleen in de kamer te zitten?’. ‘Ja dat klopt’ zegt Selma. ‘En zou er een andere reden kunnen zijn dat de deur net zo openklapte?’ ‘Geen idee… wat denk jij?’ vraagt ze aan mij.

Ik antwoord: ‘nou als ik naar buiten kijk zie ik dat het erg hard waait en het raam staat open. Tegelijk gaat de deur ook niet helemaal dicht omdat de deurhendel niet goed werkt. Dus denk je niet dat het misschien door de tocht komt?’ Selma kijkt me aan en zegt dat ze hier niet aan dacht, maar dat het wel logisch klinkt. We bespreken welk gevoel ze krijgt wanneer ze meer over deze verklaring nadenkt. We sluiten de sessie af. Selma loopt snel achter mij aan als ik de kamer uit ben. Ze kijkt nog even achter zich.

Selma is een vrouw van 48 jaar die bij ons binnenkwam met een enorme rugzak. Ze had een naar huwelijk achter de rug met een partner die alcoholverslaafd was en op straat zwierf. Na een 20-jarig huwelijk besloot ze dat de maat vol was en schakelde ze een advocaat in om een scheiding in gang te zetten.

Selma heeft jarenlang in een overlevingsmodus gezeten. Na de scheiding zijn de klachten begonnen, niet zo heel gek eigenlijk. Het was het moment dat ze tijd en ruimte had om te voelen wat er in haar lijf gebeurde. Ze voelde zich somber en huilde veel. Ze piekerde, viel moeilijk in slaap en was erg moe. Ook had ze last van het horen van een stem en het zien van een schim of andere dingen zoals mieren. De zolder durfde ze niet meer op.

Om een beter beeld te krijgen van wat er speelt en wie zij is, nodigde ik haar uit om haar zoon een keer mee te nemen. Uiteindelijk werd dat meer dan een keer. Zij voelde zich gesteund. Hij gaf woorden aan haar pijn, maar ook aan zijn eigen pijn. Hun pijn. We bespraken dingen die ze nooit eerder hadden besproken. We hebben het over alles gehad. Behalve over de stemmen en de schimmen. Dat wilde Selma niet.

Selma gelooft in het bestaan van djins. Ik ook. Misschien maakt dat het gesprek makkelijker. Maar op zich zou het niet uit moeten maken waar ik wel en niet in geloof: het gaat uiteindelijk om de belevingswereld van de cliënt. Niet om waar wij zelf in geloven en hoe wij zelf de wereld zien.

Ik ga met Selma mee in haar gedachten en verklaringen en spreek met haar af dat we verschillende paden kunnen bewandelen om tot herstel te komen. We stippelen alle scenario’s uit, de voor- en nadelen en de stappen die erbij horen: CGT, medicatie en djins.

‘’En Selma heb je ooit geprobeerd te achterhalen of het echt djins zijn?’ ‘Nee’ zegt Selma, ik ken geen Imam die daar gespecialiseerd in is.. ‘’Hmmm… het zou mooi zijn als we dat kunnen uitsluiten.  Selma kijkt me met een gefronste nadenkende blik aan. ‘’Ja, eigenlijk wil ik er graag achter komen, in de zomer ga ik naar Marokko, ik denk dat mijn zus wel een Imam weet’’.

Voor mij klinkt dat als een goed plan: als er niks uit komt dan gaan we daarna ons richten op de psychologische behandeling en mogelijk ook medicatie. Met Selma die hier dan ook van is overtuigd, omdat er dan mogelijk uitgesloten is dat djins hier iets mee te maken hebben. Want hoe vaak ik ook beweer dat de deur dicht ging door de tocht, als zij zelf denkt dat het door een djin komt, komen we geen stap dichterbij herstel.

Selma was, nu iets langer dan een jaar geleden, aan het vasten in de Ramadan. We hadden afgesproken even een therapiepauze in te lassen zodat ze zich kon richten op het vasten, zelfreflectie en koran lezen. Na de ramadan viel het me op dat haar gezicht er levendiger uit zag. Selma glimlachte en vertelde dat ze zich goed voelde. Zij had geen stemmen gehoord en geen schimmen gezien. Toen ik vroeg hoe ze dacht dat dit kwam, antwoorde ze dat ze het niet weet allahoe alam (Allah weet het). We waren in ieder geval allebei blij.

Geleidelijk kwamen de klachten terug. Selma vertrok enkele maanden later naar Marokko. Een onderdeel van de vakantieplanning was het bezoeken van een Imam. Ik had haar van tevoren op het hart gedrukt om niet te gaan naar iemand die met zwarte magie werkt, maar echt naar een Imam die alleen de koran gebruikt om mensen te ‘genezen’. Ze bevestigde dat ze dat zou doen.

Selma is inmiddels terug in Nederland. Zonder de stemmen of schimmen. Het heeft geholpen. De combinatie van therapie, zelfrectie en het zien van een Imam hadden de klachten flink laten afnemen. In onze gesprekken heeft ze haar emoties leren uiten, heeft ze ontdekt hoe sterk ze is en geleerd om voor zichzelf te zorgen. In Marokko heeft de Imam haar van de stemmen af geholpen. Missie geslaagd.